Publicatie Hoogbegaafd...Ja, en?

Hoogbegaafd,.. Ja, en? is een publicatie in NVOX Magazine voor het onderwijs in de natuurwetenschappen. Mei 2013
auteur: Marianne Offereins
citaten in paars


Lisette Pondman en Pauline Thoolen hebben een stichting opgericht om gelden te werven voor passend onderwijs aan hoogbegaafde kinderen in de regio Leiden: Stichting Jonge Uil. De aanleiding was de oprichting van een Leonardo-afdeling binnen hun schoolvereniging. Deze vorm van onderwijs kost meer dan waarin de overheid voorziet. De extra kosten worden gedragen door de ouders zelf en door de schoolvereniging. Maar dit is een te kwetsbare constructie.

"We merken dat de maatschappij niet altijd een goed beeld heeft van hoogbegaafdheid, ook de professionals missen soms achtergrondinformatie. Daarom willen we (...) een regionaal netwerk en kenniscentrum opzetten voor iedereen die privé, dan wel professioneel te maken heeft met hoogbegaafde kinderen. Hierbij willen we vraag en aanbod met elkaar verbinden."

Op de vraag wat hen drijft, antwoorden Lisette en Pauline 'de wens dat deze kinderen aangesproken worden op hun talenten en dat ze niet steeds op de rem hoeven staan omdat anderen hen niet bij kunnen houden. Maar ook dat er meer begrip komt voor wat het betekent om hoogbegaafd te zijn.'
Op internet zie je dat er behoefte is aan een gestructureerd aanbod van informatie en aan kennisuitwisseling. Voor de kinderen 'aan de onderkant' is het onderwijs prachtig ingericht. Dat de kinderen aan de bovenkaant ook hun moeilijkheden hebben, wordt veelal beschouwd als een luxeprobleem.

Wat zijn eigelijk hoogbegaafde kinderen? Vuistregel is een IQ boven de 130. De overheid stuurt op excellentie. Excellentie staat voor hoge cijfers en prestatiegerichtheid. Maar hoogbegaafde kinderen hebben meer nodig dan presteren alleen. Hun denkwijze is anders en dat vraagt een andere vorm van onderwijs. De Leonardo Stichting heeft passende lesmethoden ontwikkeld. Je zou willen dat deze kennis wordt uitgerold op pabo's en lerarenopleidingen, zodat leerkrachten zich kunnen specialiseren.

Hoe weet je of je met een hoogbegaafd kind te maken hebt?
Daar kun je voelsprieten voor ontwikkelen: je merkt het aan de manier waarop het kind contact maakt, de belangstelling, het doorvragen, de enorme woordenschat. Meestal voelen deze kinderen zelf feilloos aan dat ze anders zijn. Op school kan het merkbaar zijn aan hoge leerprestaties, soms ook helemaal niet. Vaak missen ze aansluiting bij hun leeftijdgenoten. Ze kunnen fysieke problemen hebben, altijd buikpijn - of zelfs dood willen. In tegenstelling tot wat veel mensen denken, willen ouders er vaak niet aan. Je wilt juist graag dat je kind gewoon is.

Hoe ga je om met een hoogbegaafd kind?
Meebewegen en sturen. Zeg: ik begrijp wat je bedoelt, maar je moet dit doen/leren, omdat....
Bied kaders. Daarbinnen is dan ruimte waar ze zich vrij kunnen bewegen. Laat ze met eigen ideeen komen, dan komen ze met de meest creatieve oplossingen. Als het opvalt door gedrag, denk dan niet alleen aan ADHD of ASS, maar ook aan hoogbegaafdheid. Toon begrip als ouders zorgen hebben, het zijn geen 'zeurende ouders'. Ouders willen graag dat hun kind gelukkig is. Niet alle kinderen hoeven naar de universiteit, maar ze moeten wel allemaal met plezier hun talenten kunnen ontwikkelen. 

Wat moet je vooral wel doen, wat niet?
Echt aandacht geven en oprecht geinteresseerd zijn in het kind. Geef warmte. Stop ze niet in een hokje en zie ze niet als last. Maar accepteer ook niet alles. Deze kinderen hebben net zo goed als anderen grenzen nodig. Ze kunnen heel gefrustreerd raken; hun hoofd gaat sneller dan de rest van hun lijf. Geef ze ruimte en de kans om zichzelf te zijn.

Raad voor ouders:
Neem je kind serieus. Vertrouw op je eigen gezonde verstand en laat je niet gek maken door de omgeving. Als je open staat voor de signalen van je kind, weet je heus wel wat het beste is.

Raad voor leerkrachten:
Spreek ze aan op hun talenten; geef ze een rol waarin ze hun talenten ook ontwikkelen. Zie de hoogbegaafdheid vooral niet als een luxeprobleem!
Belangrijke les: een leerkracht kan een kind maken of breken en is heel bepalend voor het welbevinden van het kind.

De overheid zou meer aandacht moeten besteden aan het onderwijs aan hoogbegaafden, zowel financieel als inhoudelijk. We vinden al die wielen die overal opnieuw worden uitgevonden zonde van de tijd!

Prachtig verwoord door deze gedreven leerkrachten.
Ik ben het he-le-maal met ze eens!

Met dank aan: Inge van der Leij, die mij attent maakte op dit artikel